Balıkçılar için 1 Eylül’e kadar sürecek yasak, 15 Nisan’da başlıyor.
Uzmanlara nazaran, çok avlanma ve deniz kirliliği nedeniyle balık tipleri azaldı.
Bu durum tezgahlardaki balık çeşitliliğini ve fiyatları da etkiledi.
Geçen yıl 50, bu yıl 300 lira
Sezonunun bitişine günler kalırken balıkçılar bu yıl beklediklerini bulamadı.
Kumkapı Balıkçılar Çarşısı’nda hamsinin kilosu geçen sene 30 lirayken, bu yıl 150 liraya kadar çıktı.
Çinekop geçen yıl 50 lirayken, 200 liradan başlayıp 300 liraya kadar yükseldi.
İki katına çıktı
Palamutun tanesi geçen sene 30 lirayken, bu sene 60 lira oldu.
Karides için de durum farksız.
Geçen yıl kilosu 50 lira olan karides, bu yıl 100 liraya tüketiciye ulaştı.
Karidesin azalması öteki çeşitler için de tehlike…
Fiyatların yükselmesinin çok avcılık ve kirlenmeye bağlı olduğu belirtilirken, İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk dikkat çeken ikazlar yaptı.
Öztürk, birçok balık cinsinin yok olduğunu tabir ederek, ekosistem tabanında bulunan karidesin de azaldığını belirtti.
Karidesin azalması, öteki çeşitler için de tehlikeli bir durum…
“Ciddi bir mesele”
Sürdürülebilir balıkçılığın yapılması gerektiğine dikkat çeken Öztürk, şunları söyledi:
Marmara Denizi’ndeki biyoçeşitlilik için karides çok kıymetli zira tabanda yaşayan bir canlı tipidir. Yüklü iç ve dış pazarlarda ihraç edilir. Hasebiyle karides avcılığının sürdürülebilir olması lazım. Karidesten ayrılmayan tabanda yaşayan deniz yıldızından tutun, deniz kestanesine kadar küçük balıklar üzere birçok çeşit yakalanıyor. Ağ gözünün açıklıklarının düzenlenmesi lazım. Izgara sisteminin yapılması lazım. Onun için bu karides sıkıntısı önemli bir problem.
“En azından tekne sayısını azaltalım”
Karides, biyoçeşitliliğin korunması ve Marmara Denizi’nde avcılığın devam etmesi açısından değerli zira klâsik bir avcılıktır. Şayet karidesin sürdürülebilirliğini devam ettirebilirsek küçük balıkçıların avcılığını da devam ettirmeyi sağlayabiliriz. Karides ekosistemin tabanında oldukları için karides azaldığı vakit öteki çeşitler de azalır. Bu durum Marmara Denizi’ndeki hem azalmayı hem değişimi belirler. Karides diye geçmeyelim korunması için yeni önlemler alalım. Avcılığın kota sistemi ile yapılması gerek. En azından tekne sayısını azaltalım. Tekne sayısını azaltırken de bölgesel balıkçılığa geçmek lazım.
Balık ölçüsü düştü
Balıkçı esnafı ise tezgaha gelen balık ölçüsünün az olduğunu, fiyatların yüksek olduğunu belirtiyor.
TÜİK datalarına nazaran balık avcılığında son 10 yılın en verimli periyodu olan 2011’de elde edilen balık ölçüsü 514 bin 755 ton iken, 2021 yılında 328 bin 165 tona kadar düştü.
Balık tiplerindeki düşüşün sebeplerini anlatan Prof. Dr. Bayram Öztürk, şöyle devam etti:
“Marmara Denizi için önemli bir planlamanın yapılması lazım”
Türler azalıyorlar. Avcılık bu durumun en büyük sebeplerinden birisi. İkincisi de elbet kirlenme. Kirlenmeyi yok sayamayız. Kirlenme kıymetli zira ekosistemin korunması ve kirlenmemin önlenmesi açısından arıtmanın yapılması lazım. Onun için de yatırım yapılması lazım. Marmara Denizi için önemli bir planlamanın yapılması lazım. En son kalkan balığı Marmara Denizi’ndeydi artık yok, uskumru, kolyoz, orkinos, lisan balığı, kırlangıç yok. Bu yoklar listesini daha da sayabilirim. Bir periyot çok bir avcılık yapıldı. Mesela 1.500 ton avcılık, 300 ton avcılığa düştü. Üretimde de azalma var, hasebiyle karides Marmara Denizi’nde çok fazla avlandı ancak bu yalnızca karides sıkıntısı değil, başka balıklar için de geçerli.
“Böyle giderse balıkları yalnızca fotoğraflarda göreceğiz”
35 yıldır balıkçı esnafı olan Erkan Sarıyaprak, “Bundan 15 sene evvel çok fazla balık çeşidi vardı. Balıklar azalıyor, beşerler kurallara uymuyor. Artık baktığın vakit 10 liralık balık 50 lira sonra 150 lira olacak. Bu türlü giderse balıkları yalnızca fotoğraflarda göreceğiz. İleride çocuklarımıza ne vereceğiz? Mesela bu sene istavrit ve hamsi ölçüsü fazla değildi. Karides evvelden 100 kilo çıkıyorsa, artık 10 kilo çıkıyor zira azaldı. 2 sene evvel fiyatı 25 liraydı artık 100 lira oldu.” dedi.
“Hamsi tam yüzümüzü güldürecekti, yasak geldi”
Balıkçı Halil İbrahim Kaya ise “Bu sene balık dönemi istediğimiz üzere gitmedi. Yalnızca palamuttan yana biraz talihimiz vardı, çinekop bekledik lakin beklenenin altında kaldı. Hamsi tam yüzümüzü güldürecekti, yasak geldi. O yüzden bu sene dönemi buruk kapattık. Hamsinin fiyatı 30 lira ile açıldı, yasak gelince 100 liraya kadar çıktı. Sonra 150 oldu artık gelmiyor. Çinekop 250 lira ile 300 lira fiyatında. Palamut şu an yok.” halinde konuştu.