Düşünün bundan yüz yıllar evvel kurulmuş bir çarşı. Devrinin en hareketli yeri. O vakitler ağır sanayi yok, OSB yok. Bu çarşı tahminen de yalnızca Antakya için değil büyük bir bölge için değerli. O periyot esnaf ve sanatkarların kurallarını koyun Ahilik bile şimdi icat edilmemiş.
İşte o çarşı artık Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar neden ile tarumar oldu. 600 esnafın dükkanları, ekmek tekneleri yıkıldı.
2 bin 500’ün üzerinde iş yeri faaliyet gösteriyordu
Deprem öncesi 2 bin 500’ün üzerinde iş yerinin faaliyet gösterdiği 3,5 kilometre uzunluğundaki çarşıda, 6 Şubat gecesi 600’ü aşkın iş yeri harabeye döndü.
Çarşıda her orta sokak ve caddesi farklı bir meslek kümesine ayrılmış, farklı inanç ve kökenden gelen Antakyalılar tarafından işletiliyordu.
Çarşı zelzeleden sonra essizliğe büründü ve esnafın eğişiyle de tarihi boyunca bu türlü bir sessizliğe şahit olmadı.
600 iş yeri yıkıldı, 8 esnaf geldi iş yerini açtı
Uzun Çarşı’da iş yerlerini açan 8 esnaf, yine hoş günlere dönmek için umutlu bekleyişlerini sürdürüyor.
Depremde sevdiklerini yitirdiler
25 yıldır çarşıda ayakkabı mağazasında çalışan Mehmet Yaluç, sarsıntıda yeğenlerini kaybettiğini, Antakya halkı olarak büyük acı yaşadıklarını söyledi.
“İğne atsanız yere düşmezdi”
Hayatı boyunca çarşıyı bu türlü sessiz görmediğini, olanlara hala inanamadığını belirten Yaluç, yaşadıklarını şöyle anlattı:
Yaşadıklarımızın tanımı yok. Çok makus, çok acı. Burası her daim kalabalık, hareketli ve canlı bir yerdi. İğne atsanız yere düşmezdi fakat artık birçok yakınımızı, dostlarımızı kaybettik. İnşallah buralar eski haline döner. Artık konuşmakta zorluk çekiyoruz.
“Bu memleket bizim, terk etmeyiz”
Uzun Çarşı’da 50 yıldır baharatçılık yapan Rıfat Can ise zelzelenin kendisine birçok bahiste dersler verdiğini, insanın dünyevi zevklere dalıp ömrün gerçekliğinden kopmaması gerektiği gerçeğini gördüğünü söyledi. Başlarına bu türlü bir felaketin geleceğini hiçbir vakit düşünmediğini vurgulayan Can, şöyle konuuştu:
Bugün varsın, yarın mahrum. Bugün padişahsın yarın tahminen zindandasın. Dünya bu türlü. İnsan ‘ne oldum’ dememeli, ‘ne olacağım’ demeli. Bu felaketten ibret almalıyız. Ailemden 15 kişiyi kaybettim. Toparlanmaya çalışıyoruz. Allah güç, kuvvet verirse çalışmaya devam edeceğiz. Memleketimizi bırakacak halimiz yok. Bu memleket bizim, terk etmeyiz.
“Medeniyetler şehri”
Depremde annesini, babasını, iki kardeşini, torununu ve yengesini kaybeden çarşı esnafından Mustafa İşlek de Antakya’nın her tarafıyla bir “medeniyetler şehri” olduğunu, sarsıntının bunu yok ettiğini söyledi.
“Bir an önce ayağa kalkmayı ümit ediyoruz”
Geceleri uyumakta zorluk çektiğini lisana getiren İşlek, şunları aktarrdı:
Burası kaç yılda toparlanır bilemiyorum. Tek temennim, zelzelede ziyan gören kentlere ülkece dayanak verilmesidir. Şayet daima birlikte bu gayrete takviye verilirse Antakya bir yılda ayağa kalkar. Uzun Çarşı ise buranın kalbi. Antakya’ya gelen herkes çarşıya ayak basmadan buradan ayrılmamıştır. Bir an önce ayağa kalkmayı ümit ediyoruz.
“Dönüşler yavaş yavaş başladı”
Uzun Çarşı’nın bir kısmının hudutları içerisinde kaldığı Habib-i Neccar Mahallesi’nin muhtarı Fuat Gövce ise zelzeleden sonra birçok vatandaşın Antakya’yı terk ettiğini, son vakitlerde dönüşlerin yavaş yavaş başladığını belirtti.
“Çalışmalar sürüyor”
Çarşı esnafının da tekrar ayağa kalkmak için çabaladığını kaydeden Gövce, şöyle konuştu:
Hep bir arada el birliğiyle memleketimizi, çarşımızı ayağa kaldıracağız. 8 esnaf iş yerlerini açtı. Evvelden 2 bin 500 üzerinde esnaf burada iş yapıyordu. Esnafın su sorunu için talebi vardı. Altyapı probleminin tahlili için yetkililer çalışmalarını sürdürüyor.